2020 Thimnak Le Pyidaungsu Cozah Sernak: Coalition Cozah Sernak

Union level in ai cuh dingmi party le dirhmun: Union Election Commission (UEC) nih United Democratic Party (UDP) cu hrawh asi cang caah Union level in aicuh dingmi party hna cu (1) National League for Democracy (NLD), (2) Union Solidarity and Development Party (USDP) le (3) Union Betterment Party (UBP) pathum lawng ansi lai. Ko Ko Gyi hruaimi People’s Party (PP) and Daw Thet Thet Khine hruaimi People’s Pioneer Party (PPP) hna hi Union level aicuh ding ansi lo, an i tim fawn ve lo – PP cu 150 hmunhma hrawng le PPP cu 250 hmumhma hrawng lawngah alut ding ansi – Hluttaw chungah cawlcangh ai tim deuh mi ansi. Ahnu pahnih in party thar ansi pinah COVID-19 zawtnak ruangah mipi nih an thei tuk hna lo.

Thimnak kong azohfeltu People’s Alliance for Credible Elections (PACE) nih August 2020 ah mipi ruahnak poll a tuahmi ah 79% nih NLD an zumh, 2019 poll nak in atam deuh akai – kawlrawn um mitam deuh an halmi hna asi. Adang poll tuahmi um maw, zeitin an chim ve timi cu ka thei ve lo. Asinain, tlangcung um mipi tam deuh nih cun NLD cungah zumhnak azor deuh ngai cang tiah political observers hna nih an chim.

USDP le UBP an vote hi ai thengthek lai tiah ruah asi. 2015 ah USDP nih 10% arak tei, tukum ahcun mah zat hmanh hmuh ai harh cang lai tiah aruatmi an um. PPP le PP cu hmunhma tlawmte lawng an luh caah NLD caah thinphan ding aum lo ti khawh asi. Cun 2015 thimnak ah NLD an rak sunghnak hmun pawl (e.g. Rakhine, Shan, Kachin) hna cu UEC nih thimnak tuah lo ding ati caah NLD nih 2020 thimnak ah teinak ahmuh khawhnak ding afiang chin lengmang.

Coalition cozah sernak: NLD nih coalition tuah an duh lonak an chim, aphung asi ko. Party dang hna he fonh in cozah dirti nakin party pakhat lawngin teinak hmuh in cozah hruai cu atluangtlam deuh fawn. Coalition cozah timi hi duh ruangah tuah mi asi lo, mipi vote in tlin khawh lo tikah an tuah tawnmi asi (Phunghram he ai pehtlai lo mi asi).

NLD zong nih amah tein cozah dir khawh thannak cu ai zuam ve ko lai. Asinain, NLD nih atlawmbik 51% tei sual hlah seh law zeitin dah asi lai? Mah zawn hi abiapi chim lengmang mi cu asi. Tlangcung party nih anmah le an ram cio ah teinak an hmuh cun NLD he coalition cozah dirti khawhnak lam ahung um kho hnga. NLD nih amah duhning tein coalition cozah aser khawh e.g. SNLD hna he lawng zong tuah khawh asi. Cucaah, coalition cozah ser khawhnak dirhmun aum sual cun tlangcung party hna nih timhlamhnak le strategy tha tein rak I ngeihcia abiaipi ngai.

Tlangcung party thawn cun Pyidaungsu nih tlaihmi kan si caah Pyine budget hna azor sual lai maw tbk hi phan ding aum lo, tam deuh lehlam hmuh khawh hal khawh kawl khawhnak lam aum deuh kho ko. Cun Kachin, Chin, Shan hna hi Union of Myanmar asertu kan si hi philh ding asi lo, Chin hna cu sifakbik Pyine kan si chih rih.

Hibantuk hmuh khawhnak covo kong ahcun riantuan ti khawh kha biapi asi ko hnga (tlang party, kawl party ti hau lo miphun le ram daw cio lawngte ansi ko caah). Tlangcung party atlingmi ansi ah, kawl party in atling mi ansi ah Chinmi thiamthiam kan si ko – theih hngalhnak ngeimi, fimcawnnak lei zong ngeimi, achim rel khomi miding mitha tampi an chuah khawhnak hi biapi bik ah ka ruah).

Catialtu Salai Tluang Lian Hnin le a chungkhar

Kam khat lei ah, tlangcung party hna he coalition tuah hau lo in NLD nih Pyidaungsu cozah aser khawh thiam thiam. Mah cu ralkap he ifonh kha asi, 25% an ngei cia cang. BBC nih 20 June 2020 ah NLD hruaitu upa asimi U Win Htein interview an tuah lioah, Ming Aung Hlaing nih 2008 Phunghram remh khawhnak lam ahruai khawh cun amah hi President pek khawhnak lam aum ati.

Mah abia cu Dr. Zaw Myint Maung nih kan dirhmun asi lo ati. Asinain, party patron pakhat asimi nih mah bia achimmi hi a sasawh cu si lai lo. Amah Ming Aung Hlaing zong nih Russia atlawn lio ah politics ah luh khawh ka si ati, cun cozah uknak lei zongah experience tampi ngeimi ka si ati rih. Hibantuk dirhmun hna kan phak cun kan politics kalning le peace process zong phundang nawn khin um te khawh asi hnga. Election result ningin adang dang coalition tuah khawhnak lam zong aum kho mi asi mu.

Adonghnak ah, Pyidaungsu cozah aser khotu ding cu NLD asi tiah ka ruah. NLD nih apehthan ding zong hi keimah pumpak nih ka duh ve. Asinain power sharing khi um kho seh law timi saduhthahnak ka ngei fawn aruang cu kalpi mi democracy hi felfai deuh tluangtlam deuh in a kal kho hnga angandam deuh lai i adik mi federal uknak zong aleng kho deuh lai ka zumh.

(Note: Acung ka tialmi hi keimah pumpak ruahnak sawh lawng asi, zei minung le bu pakhat pakhat he hmanh pehtlaihnak aum lo). Salai Tluang Lian Hnin (20 Oct 2020, Yangon)

Credit: Salai Tluang Lian Hnin

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *