By Salai Pa Thawng: Hlan chan ah cun khua khat le khua khat cu mawtaw lam a um lo caah a hlat a nai zongah ke in paiber in khual rak tlawn a si tawn. Chan a hung i thlen tikah khuakip ah mawtawcycle a um i lam pemh thluahmah a si cang. Mi tampi nih kan ruahnak ah cun Hakha peng chung le Thantlang peng tam deuh mawtaw lam a pemh dih ko tiin kan ruah men lai Mara tlang lei dah ti lo cu. Mara hi Thantlang peng a si ve nain Thantlang he aa hlatnak a si tikah Cozah nih a philh deuh hrim ko hna ti hi a lang ngai.
December, 2016 ah Dumva khua ah UN Habitat zung in ka hawile kan rak kal. Dumva khua hi Hakha in khan 120 tluk a hlatnak khua a si i Matupi lam in a kal mi khua a si. An khua mi inn 31 an rak um. An khua ah mulun sianginn(tang 7) tiang a ummi khua a si. Matupi lam (cozah lam) in kan kal cu Aika khua in Lotaw khua kan phan in cun lampi ah mawtaw a hme he a ngan he an rak tap dih ko. Nawncek cu a tlaih dih hna i an chuak kho ti hna lo. Cycle in kan kal cu nikhat ah kal ding khi nithum kan rau ve.
Pangva le Dumva pialnak (Muntaing sakhan) an timi lamtthen tiang lawng mawtaw lam cu a um i Muntaing sakhan in cycle lam an ti i ke hmanh in kal ah a chuktuk tikah a thau nawnmi kan caah ttihnung khi a si. Lam a chiat tuk caah Cozah zoang an rak kal kho tawn lomi khua a si kha Nah-Tah-Lah le Celet pawl he tonnak kan ngeih ah an chimh. Keimah le ka hawile cu kan rak kal i ka hawile nih cycle cu an mawngh i ke cu Pangva khan 12 a hlatnak tiang ka kal. Pangva kan phan cu kan cei tuk caah Dumva kan lan kho ti lo.
Cu zan cu Pangva ah biaruahnak kan ngeih i a thaizing Dumva khua lei khan 12 a hlatnak lei cu kan kal tthan i ka ke in ka kal tthan. Minung nih cycle i cit loin cycle nih minung a kan cit kha a tam deuh. Kachin ka hawipa nih a mawngh i cycle kan nam lengmang caah khan 12 a hlatmi khua cu sml 10 tluk kan rau. Dumva cu kan phan biaruahnak kan ngeih i zingka ka hung tho i tikhor ah ti an than kha ka hmuh tikah ka lau tuk. Tuchan rilmal ah ti than cu ka ti tikah Nah-Tah-Lah nih voikhat an rak phan bal ko lioah an rak tuahpiak mi hna si i a rawk i an pehzulh kho ti lo caah ti kan thannak kumkhat leng a si cang an ka ti.
Ton biaruahnak cu kan ngeih tikah a si zei zongah cycle lam pe 6 lam le ti tuahpiak dingin kan zung lutlai lei kan chimhpiak hna lai ka rak ti hna. Ti tuahnak zoh dingin kan engineer hna he voithum kan kal i a voithum in kan hawile an i let i harnak kan rak tong ngai ngai. Cucaah lam a biapi bik tiah ka rak ti hna. Dumva hi NGO zong Merlin (Save the children) lawng an rak phan bal nain lamchiat ruangah an duhning an pehzulh kho lo. Ti cu kan zohpiak hna tikah kan hlawh a tling lo.
Sianginn leiah ka len hna i tang 7 tiang a um i Sayaci ngeilo le cachimtu minung 4 lawng an si kha an ka chim. Tang 7 tiang minung 4 lawng nih kumkhat lei an buaipi cang. Dumva ah cachim riantuantu hn kha mah lio ah khan khuadang in a ra mi lawngte an si pinah nungak lawngte an si i sianginn khar an tlun karah lam a chiat tikah caan hmante in an kir kho tawn lo. Lam le sul a that lo le cawnnak a that lo cu a bikin kan Cozah an daithlan a si ko rua ti hi ka ruahmi a si.
December, 2016 in Pu Thawng Kian Company nih Pangva tiang lam cawh aa thawh i 2017 ah an lim. Pangva in Dumva lam a um ti lo caah kanmah UN Habitat nih pe 6 lam in Dumva lei lam cu kan cawhpiak than hna. Hakha in hlat deuh nak Dumva, Pangva le Fahau hna an lam ttihnung lam an si. Mei zong an ngeilo caah cazohnak ah an rak har ngai. An khua belte cu inn an tlawm hna nain khuadawh le khua nuam an rak si. Chan aa thlen i kan tthangcho i kan lamsul zong a thangcho ngai cang kan rak ti lioah mawtaw hmanh a rak phan kho lomi khuate a tam tuk rih. Lam le sul a that lo tikah mei chambaunak zong an ngei i mei an chambau tikah cawnnak le cazohnak leiah an chambau ngai ngai.
Tutan ah cozah a tlingmi hna nih khuapi lei nakin khuate hi papek in lam le sul le cawnnak hi kan ttuanpiak kho hna sehlaw ti hi keimah ka saduhthahnak a si. Sifah ruangah khuapi a panh kho lomi hna cawnnak a that lo tikah ca kan thiam kho ti lo. Khuapi ah i thial kan hauh tikah kan thiammi a um ti lo caah kan hawile hmaikhah ti loin sianginn aa phuahmi kan tam ngai. Cucaah khuate lei hi papek in kan tuanpiak kho hna sehlaw khuate lei hi cinthlaknak hmunhma an ttha i cinthlak lei teirial cio hna u sihlaw khuapi market ah kan kokek chuak tisih anhnah pawl zuar khawh a si lai.
Mah kan tlawn lioah cun CARD Gospel team pawl Chuancung khua in khan 18 aa hlatnak Dumva ah an ke in an rak ra i Dumva cu zan ah an rak phan. Kan chinram hi lam le sul anthat lo caah kan tthangcho lonak bik a si tiah NLd Cozah an kai te ah rak ti a si i lam le sul hi papek ngai a si nain nihin tiang lam le sul aa thlen lonak khua a tam ngai rih.
Note: Dumva hi December 2016-Feb 2017 tiang ka tlawnnak hmuhtonmi ka ttialmi si caah aa thlenmi um i ka palh sualmi a um ahcun a ruahzia ka thiam te uh tiah kan nawl hna.
Credit: Salai Pa Thawng
Leave a Reply