By- Chelsea Bawi: Phungninglo in US nan luh le luh lo kan in hlathlai ta hna lai. Cucaah nan ram lei tlunter lo dingin an kilvengtu hna Green Cards hi lawlawse kan phih chung,” tiin Monday ah khan Supreme Court nih biachahnak an tuah. Tutan biachahnak hi zapi hnatlaknak in tuahmi a si i, tiin Justice Elena Kagan nih a tial.
Tutan biachahnak hi phungninglo in US a hung lut i lawlawse kilven a si mi (Temporary Protected Status) hna caah mikhamtu a si lawng si lo in, Congress nih umthai khawhnak dirhmun lam le suul a sialpiak hna hlan chung paoh cu Dreamers pawl ca tiangin mikhamtu/dawnkhaantu hau pakhat a si,” tiah CNN Supreme Court analyst zong a si i University of Texas School of Law ah prof. a si mi Steve Vladeck nih a chim.
Aho onh lo in phungninglo in ramri a tanmi hna caah lawlawse i dornak dirhmun hi Executive Branch pakhat chungin tuaktaanpiaktu an um men lai nain, zungzal in US ah khuasaknak kongkau tu cu Congress lawnglawng nih bia a chah khawh, tiah nihin ah Supreme Court nih Indirectly in a chim” tiah Steve nih a langhter.
1997 le 1998 hrawngin phungninglo in US a hung lutmi New Jersey nuva Jose Sanchez le Sonia Gonzales hi tutan biachahnak nih a hnursuan ngai hna. Fa 4 an ngei cang. An fahniang cu US chuak a si i US citizen a si cang fawn. 2001 i El Salvador i lihnin tampi hnu in khan, an nuva in Temporary Protected Status an sok i an hmu cang. TPS nih hin raal ruangah le kokek puicimhnak ruang i US a hung phanmi pawl hi an ram lei kirter than lo dingin a kilven hna.
2014 ah khan, Permanent Residents si kho dingin an nuva in sohluah an tin i, Green Card zong an sok bal. US Citizenship le Immigration Services nih an sohluah an hnonpiak hna, phungninglo in US a lutmi nan si caah hi dirhmun hi a sok kho nan si lo, tiin an ti hna. An dirhmun nih hin Immigration law a kalhter hna bantuk a si:
TPS ningah cun, US chung um dingah ai tlaakmi an si (kokek harnak ruangah). Phung pakhat ning belte ah cun, TPS dirhmun in a ra mi an si zongah phungningtein US a luutmi an si hrimhrim awk a si, ti a si ve. TPS dirhmun an vai ngeih ko zongah Sanchez banbukin phungninglo in US a lutmi hna hi Green Card soknak nawl kan pe kho hna lo,” tiin Kagan nih a chim.
Sanchez hi aho chek um theng lo in phungninglo in US a lutmi a si ko, ti hi biafiang a si ko. Cucaah, phungninglo in a lutmi a si ve bantukin, Permanent Resident a sokmi cozah lei nih an hnonpiakmi hi a phung a si ko, an i palh lo,” tiin Kagan nih a chim. Cucaah anih cu kan ram ah zungzal um kho ding a si lo,” tiin Kagan nih a chim.
TPS dirhmun in US ah khua a sami mipeem pawl hi 400,000 hrawng an si i, cuhna lakin 85,000 hrawng hi cu phungningtein a lut i umnak nawl sokkho dirhmun ai ngeihmi an si. District Court nih cun nuva hna hi cohlan dingin bia an chah ko nain, khattelei biaceihzung nih an leetter hna. TPS nih hin ram chung luhternak nawl ai ngeih lo, tiah bia an chah.
Ram chung luhternak nawl hi TPS chungah a um cangmi a si,” tiin Jose te nuva hna an sihni Amy M. Saharia nih biaceihzung a al ve hna. “Dirhmun le luhnak, timi hi ai khatmi an si lo” tiin US solicitor general a bawmtu Michael R. Huston nih a leh. Kan tahfung ningtein a lut i sponsor zong ai hmuhmi caah cun sohluah sok khawhnak hi Congress nih a sialpiak ko hna nain, phungninglo in a lutmi ca belte ah cun lam a onh ve lo, tiah cozah lei nih an chim.
Permanent Resident si khawhnak lam sialtu dingah Congress nih TPS hi a ser lo. Phungninglo in a lutmi paoh cu TPS an sok hlan tein Congress nih a kham cangmi hna an si,” tiin Huston nih a chim. Agency nih dirhmun an suaisam ningtein baiceihzung nih bia an thlaak a si i, TPS dirhmun ai ngeihmi minung a thong a sang an um i, phungningtein a lutmi cu Status an sok kho. Sianghngakchia asiloah temporary worker dirhmun in phungningtein luhtermi an si hna.
TPS dirhmun hi cu tihnung dirhmun (ral le kokek harnak) lawlawse vun khamh chungnak vial lawng a si rih; zungzal a hmunmi dirhmun a si rih lo, ti hi TPS dirhmun ai ngeihmi paoh nih an i fiang dih. Hi kong he pehtlaiin tuan le bangah khan cun, Trump cozah le bang nih cun Green Card sok kho lo ding tiangah an rak cawlcang bal. Biden cozah a hung kai in, TPS pawl lam sialpiak hna dingin karhlannak a tuah.
Leave a Reply