Independent le Pyithu Hluttaw theng zei ruang dah ka thim

Zei ruangah dah Pyithu Hluttaw ah Independent in MP cuh kaa timh? Independent dirhhmun in 2020 thimnak ka luh ve tikah a ka dawtu nu le pa, u le nau tampi nih an ka lawmpi lawng si loin, thla zong fakpi in an ka campiak cio. Cu lawng si loin, teinak hmuh dingah a har biknak hmun a simi Pyithu Hluttaw ah ka luh tikah mi theihngaltu tampi a ngei rih lomi keimah caah a thin a ka phanpiakmi an um len.

Ni 60 chungah khua 90 deng kha tlawng kho loin a zaw sual hnga maw tiin a ka phanpiak zong an um. Teinak hmuh a fawi deuhnak hmun i thim dingah saduh a ka thahpiak zong an um fawn. A cheu nih miphun le ram caah kau piin rianṭuan na duh ahcun A Myotha Hluttaw lawlaw ah na thim ko lo an ka ti ve. Cu caah independent in kaa cuhnak a ruang (4) le Pyithu Hluttaw kaa thimnak a ruang (4) ka vun langhter.

Independent in ka dirhnak a ruang: Independent in kan dirhnak a ruang (4) in tawi fiang tein ka langhter lai. A pakhatnak, a cozah chambaunak chimrel tikah siseh, eihmuarnak kong doh tikah siseh, Hluttaw chungah mi zapi duhmi chimrel tikah siseh, aho party CEC mithmai zoh hau loin mi zapi mithmai lawng zoh in rianṭuan khawhnak lam cu Independent lawnglawng hi a si.

A pahnihnak cu, miphun le ram caah rian kan ṭuan tikah a cozah budget le a cozah thazang lawng rinh loin, INGOs, NGOs le zatlang bu hna he zalong tein ṭuan ṭi khawhnak cu Independent lawnglawng hi a si. A pathumnak cu, mi zapi kan duhnak le cozah a dirhtu pawl rianṭuan ning aa kalh caanah mi zapi mithmai zoh in cozah a doh khotu cu Independent lawnglawng hi a si.

A palinak cu, ramchung ramleng um kan nu le kan pa, kan u le kan nau hna nih kan ram sersiamnak ah an phaisa thazang lawng an chuah tawnmi kha phaisa thazang lawng si ti loin, ram le miphun caah an saduhthahnak vialte cozah le Hluttaw tiang phanhpi khawhnak lam cu Independent lawnglawng hi a si. Cucaah mi zapi ṭhatnak tampi a chuahpi khomi Independent cu thimnak ah teinak har hmanh sehlaw, ruahchannak nganpi he miphun le ram caah kau piin rianṭuan khawh dingah ral ṭha tein ka dirnak a si.

Pyithu Hluttaw ka thimnak a ruang: Kanmah zapi aiawh in rian ṭuantu ding kan thimmi hna hi kan ramah hmunli in a um nain, kan Chin ram ahcun Ministry of Ethnic Affairs Ministers (Taingzinta ziza vuanci) meekuang hmun a um lo caah thimfung (vote) pathum lawng thlak a si. Cu hna cu Pyithu, Amyotha le Pyine mee khuang hmun hna an si. Thimnak luh khawh dingin kum rikhiahmi a um i, Pyithu le Pyine caah kum 25 a si. Amyotha caah kum 30 a si. Cucaah Pyithu Hluttaw kaa thimnak cu kum 27 ka si i, Amyotha Hluttaw meekuang i cuh khawh ka si rih lo caah a si.

A phnihnak ah, Pyithu le Pyine ahhin Pyine meekuang hi Myoh pakhat khi ṭhenhnih in an ṭhen caah thimnak ah teinak hmuh a fawi nain, 2008 phunhrampi kan zoh tikah Pyine nih tawlrelnak nawl a ngeihmi cu Chapter (15), table (2) le (5) hna a si caah miphun le ram caah kau deuh in rian a ṭuan duhtu hna caah thim tlakmi meekuang hmun a si lo tiah ka ruah.

A pathumnak ah, mi zaipi nih kan duhmi le kan herhmi a umnak chapter (15), table (1) he pehtlaih in chimrel khawhnak hmun cu Pyithu le Amyotha a si i, keimah ka kum nih a tlinhnak hmun cu Pyithu hi a si caah siseh, upadi ser tik zongah Pyithu Hluttaw Palai cu 440 a si i Amyotha Hluttaw cu 244 lawng a si caah Pyithu le Amyotha Hluttaw fonhin biachahnak harmi ceihhmainak ngeih caanah Pyithu Hluttaw nih teinak hmuh a fawi deuh caah a si.

Apalinak ah, kan ram nih a herhmi budget chimrelnak hmun, ram pumpi cozah nih Chinmi kan herhmi an theih khawhnak dingah siseh, ralkap pawl an rianṭuannak nih Chin ram caah santlaih lo a sinak an theih khawhnak dingah siseh, ram kip MP palai pawl nih an sermi upadi, policy pawl nih kan Chin ram caah ṭhathnemnak a chuahpi lomi an theih khawhnak dingah Chin mi zapi nih kanmah duhning zat in budget hal khawhnak, kan duhmi kha bom puah bantuk in kan puah khawhnak hmun cu Pyithu hi a si caah Pyithu Hluttaw cu ka thimnak a si.

Cu caah thimnak ah teinak har hmanh seh, Hluttaw lampi thim in ram pumpi thimnak ah ka luhnak a ruang bik a simi cu, mi zapi caah pumpek in kau deuh rianṭuantu si ding le zapi nih an duhnak paoh ah hman rua si kho ding hi kaa hmaithlakmi a si caah Hluttaw lampi ka thim hnawh channak a tlau lo ding in Independent dirhhmun le Pyithu Hluttaw hmunhma lawng nih a tlinter khawh lai caah Independent in thimnak ka luh venak cu a si.

Cucaah mi zapi zong nih kan thimfung (vote) hmang in kanmah aiawh in rianṭuantu kan fial khawhmi palai sinah maw kan pek lai, cozah ser a duhtu sinah maw kan pek lai, vuanci ṭuan duhtu sinah maw kan pek lai timi hi ruat cio usih. Kan thimfung (Vote) cu kanmah a kan aiawhtu a si hi philh loin, kan thimfung (vote) kha phaisa a kan petu hna sinah kan pek lo ding in I ralring ngai a herh. A ruang cu, phaisa in kan thimfung (Vote) kan zuar sual ahcun mah le mah aa zuarmi he kan i khat cang.

Zeicatiah, kan thimfung (vote) kan thlakmi cu kanmah a kan aiawhtu palai an si te lai caah thimfung (vote) kan thlak hnu cun kanmah he pehtlaih in duh paoh in tuahnak nawl, chimrelnak nawl an ngei cang lai caah thim I palh sual ahcun a kan tuartertu le thim thiam ahcun kanmah aiawh in ṭhatnak a tuahtu an si lai caah ahopaoh nih thimnak ah kan thimfung (vote) hmang thiam cio hna usih. Cun thimfung (vote) kan thlakmi hna kha kan duh ti hna lo hnu cun phuah khawhmi an si zong kha kan ruah chih a herh ngai lai.

Cu hna vialte ruah chih in keimah Salai Dokhar cu mi zapi nih nan duhnak hmun ah nan duh zat in fial khawhmi le nan duh lo tikah rian tiang dinhter khawhnak lam a simi Independent dirhhmun cu kaa thimnak a si. Lunglawmhnak he, Salai Dokhar.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *