Kan Miphu Min kongah Lautu Miphun nih Cozah tiang kan phan cang lai. Lautu miphun min ( Lautu ) cu Hnaring holh in Lutuv tiah kan thlen lai an ti caah lautu Miphun kan buai lio asi. Rev Dr. Van Bik Australia a ra lio ah LBC biakinn ah Lautu Holh in Baible kan rel lai a ti i,Surngen holh in a rel ko. Rev Dr.Si khia nih Lautu holh in baible ka rel lai a ti ve I, Thangaw Holh in a rel ve ko. Pastor Lian Hlun nih zong Lautu holh in Baible kan rel lai a ti I Fatthen holh in a rel ve ko. Rev Dr. Van Cin Thang nih Lautu holh in baible ka re lai a ti I, Hnaring holh in a rel ve.
An dih lakin Lautu holh an si dih ko. Lautu ram ahhin Kan ma le kan khua holh, kan khua Ca cio in ca kan tial cio, hla le bia zong kan holh cio in tial cio asi ve. Surngen nih Lautu cu ( Lotu, tiah kan tial bantuk in Hanring nih Lutuv tiah an tial ve. Kan khua holh cio cio a si, Thangaw, Khua Hrang le Fatthen zong an ma lei an holh ning cio in Lautu min cu an tial cio ve. Lautu Miphun kong le Lautu ram kong kan tial lai kan ti ahcun Lautu ti mi min hi Cozah sinah a um mi min asi i Myone, Pyine in ( district le Town) ah kan hman mi a si caah Lautu min cu kan hman cio ve.
Zophei , Sentang, Zotung , Mara Lautu hi Thantlang Peng kan si. LaiCa a hman mi kan si. Cucaah Lautu kan min cu Official tein Lautu ti kan si cang. Nain Lutuv ti tialmi hi Hanring Ca tu in an tial mi asi. Sungen zong Surngen Holh tein Lotu tiah kan tial ve. Lautu Miphun cu Tisen in aa thawhmi kan si caah Lautu min cu surngen holh in Lotu tiah kan thlen lai kan ti bal ve lo. Zophei le Sentang zong nih an khua holh cio tein an Zophei min le Sentang min cu an tial cio ve. Nain Zophei kong le Sentang kong an tial du a si ahcun Zophei Miphun le Sentang Miphun nih an hman mi Min tu kha an hman dih ve.
Nain lautu Miphun nih kan I ngeihmi Lautu min cu (Lutuv tiah cozah sinah le Lautu Khrifabu kipah thlen an timh tikah Lautu miphun nih an duh lo nak a ruang bik cu asi. Hnaring nih Hnaring hla le bia an tial ahcun lutuv tiin ahman kho ve ko Hnaring holh in Lautu kha an tial caah. Surngen nih Surngen hla le bia kan tial i Lotu ti kan tial ve ko. Lautu Min cu Surngen holh le ca in kan tial caah asi.Lautu Miphun kong le Lautu ram kong kan tial ahcun Lautu min hi kan hman mi asi.
Lautu min cu Lautu Khua 17 Ram lre Miphun aiawk tu kan min asi. Lautu holh kan ti mi cu Lautu khua 17 holh khi Lautu holh cu ansi. Lautu ram ahhin holh tampi ko nain kan holh hi 95% cu aa khat ko. A dang miphun holh bantukin cu aa dang lo , Surngen holh hi a hram cu a si lai tiah ruah a si Lautu thawhkhennak khua a si caah. Lautu ram ahhin Hnaring aw chuah in Ca hi 1959 hrawngah Ca ,Cabia, tuah hram an I thawh cang ti a si, hi Ca hi Lai Ca Alphabet an hmangin a aw chuah tu hanring aw chuah in asi, Cu hnu ah chan nih aa zulh thluahmanh ve i Ca cu kan ngeih cio ve.
Nihin ni ahcun Hla cauk le NT Bible zong an chuah ve cang. Hihi Hnaring holh deuh in asi. Cucaah Lautu Zong hi Lutuv tiah thlen an duhmi tu hi asi. Lautu hi Common Languages ngei kho cu kan duhmi asi, an rak i zuam bal 2001-2002 hrawng ahkhan cu Surngen holh hi 60% a tel i adang khua holh tete hi 40% a tel. Nain an rak duh lo caah kan chuah kho taktak lo kha asi. Chin ram chungah Common Language ngei kan duh ti peng cio si ko nain kan ngeih kho hlei lo, Hakha nih kan Holh an ti, Felam nih kan Holh an ti ve , Tidem nih kan Holh an ti ve. Cho le Khumi nih zong kan holh an ti ve.
A ruangcu miphun dang holh le Miphun ca kan hmang ahcun First le Second Generation ah kan tlau lo hmanah kumkhua a sau deu kan kal hnuah /tikah kan tlau lai ti an theih cio caah asi. Cucaah an pa le mifim pawl nih an Ca cio in an dirpi i common language cu aa chuah kho ve lo. Nangma teh na miphun Holh le Ca na dirpi ve lai maw.
Miphun tlau ti hi Ca le Holh an tlau caah miphun zong an tlau ve ti asi. Vawlei nih minung dawmh hman sehlaw kan miphun kan tlau lai lo nain kan Holh le kan Ca kan tlau ahcun kan miphun tiang kan tlau lai ti asi.
Leave a Reply