Zan ah van ah khin Jupiter le Saturn arfi artlangin an lang te lai, cu tikah cun ai thuatmi arfi pahnih kan mit in hmuh khawh a si te lai. Tutan i arfi pahnih artlang in an langh mi hi a liamcia kum 2000 (Jesuh a chuah lio) i an hmuhmi ceu bantuk kha a si kho men, tiah an zumh. Cu lio ah cun Bethlehem Arfi, tiin theih a rak si. Zaan khat hnu zaan khat arfi pahnih cu an vun i naih chinchin cang i, December 21 zaan khi an i naihbik caan a si te ding a si.
Arfi lang kho lo dingin hnahnawh a pe khotu khuati (weather) hrial khawhnak dingin UK ah a ummi arfi zohthiam Keen pawl nih biataktein rian an i hmaithlaak. Zanleisang nikhua a that ah cun kan vaan siapi bang a dir a hau te lai, zeicatiah kan nikhua hi that dawhdah a si lo,” tiin the University of Cambridge’s Institute of Astronomy i Dr. Carolin Crawford nih BBC ah a chim. Winter khuati ah thil ai ningcang lo mi a um sual ah cun, hi arfi 2 hi southwest lei ah an lang te lai i, cucu nitlak lai te i a phei in ai zammi ceu a umnak hrawnghrang lawngah khin hmuh khawh an si te lai.
UK arfi zohthiam hna caah zeidah ruahchannak a um? Simom King biachimmi: Mi tampi caah cun Monday hi ruah le thli ai thuan ding a si. Asinain, zanlei sang khin cun, khuadawm tamdeuh le ruah pawl an kiang cang lai. Cucaah, UK ram a tam u ah hin cun van hi thian pah dawhdang a si ko. Amahbelte, England ram southwest (Wales ram) belte ah hin cun khuadawm a chah te lai i, ruah a sur pah te ding khi a si. Southern England le Midlands a ummi nih zaan tim pi tiang nan hrak a si ah cun, zan khuadoi khuadawn a zaam lai i ruah zong a sur kha nan hmuh lai.
Hihi Bethlehem Arfi a rak kir than bia maw a si?: Cheukhat arfizohthiam le theologians (Bible lei thiamdang) nih cun Bethlehem Arfi a kir thanmi a si lai an zumh. Tutan arfi hi a rat caan zoh tikah hin, Bible nih a chimmi, Joseph, Mary le nausem Jesuh sin i mifim pawl a hruaitu arfi kha an si hnga maw, tiin mitampi an lung a hring, tiah Virginia i Ferrum College ah biaknak lei Prof. Eric M Vanden Eykel nih a chim.
Hihi chanthar asiloah thatho ngaiin ceihhmai mi thawngpang a si ruam lo. Tutan i Jupiter le Saturn an tanmi lam ai zawn mi hi “Star of Wonder” tiin 17th Century lio i German arfizohthiam le mathematician a si mi Johannes Kepler nih a rak chim chungmi si dawhdang an si. Vancung ah zeidah a cang, ti hi a tu kan chan nak in, a liamcia kum 2000 lio ah khan mi nih an rak suauphau deuh ving. Cucaah, tutan i arfi 2 ai tongkheng mi hi cu Bethlehem Arfi kha a si kho lo, ti ding a si lem lo” tiin Dr. Crawford nih a chim.
Zeitluk thil um bal lo dah asi?: Nika heel in vawlei/arfi pawl an lam zulh cio tikah hin, an tanmi lam an tonkhen caan hi a um pah tawn ko, asinain tutan thil belte cu a hleice khun le si. Zulhmi lam ai tonkhen caan hmuhton khawh hi a sunglawi ngaimi thil a si – cu bantuk cun an i tong bal zunzan lem lo. Asinain, khat le khat naih ngaiin an i ton belte hi cu chingchiah tlak bak khi a si,” tiin University of Manchester i Prof. Tim O’Brien nih BBC ah a chim.
Kan Solar System chungah a nganbikmi le zaan caan ah a ceubik in kan hmuh khawhmi arfi pahnih tutan tlukin an i naih in hmuh a si ti lo nak hi kum 800 hrawng a si cang. UK nih thawng an thanhmi hi arfi zohnak (hmuh khawh a si te lai maw, si te lai lo) ai a awh viar lo caah, thil sining ai thleng kho rih mi a si ko. Nazi caan in ai thleng kho – zeicahtiah hihi cu British ram an khuati boruak zoh chom in chimmi a si i, anmah arfi zoh daan a si ve ko,” tiah Prof. O’Brien nih a chim.
Arfi 2 hna cu southwest lei ah an um lai i, zaan mui ai thok le cangka lengah na chuah i na conh a hau te lai. A tu a nungmi hna hi hihnu kum 400 tiang a nung rih dingmi pakhat hmanh kan um lo. Cucaah, a nikhua tu hi zoh phot ko u sih law, van a thiam citcet ah cun kan hmuh duk ve te ko lai,” tiin a chim.crd- Chelsea Bawi
Leave a Reply